تاریخ انتشار
دوشنبه ۲۴ شهريور ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۰۸
کد مطلب : ۵۰۴۰۳۴
تحلیل سیاسی؛
بررسی آینده انتخاباتی نادر منتظریان
۰
کبنا ؛ بعد از مدتها غیبت نادر منتظریان و زمزمههایی از بیماری وی در نهایت انتشار یک عکس از زیارت وی در حرم حضرت معصومه (س) به تحلیل و گمانهزنیهای انتخاباتی و بررسی آینده سیاسی نادر منتظریان دامن زد.
این چهره امنیتی - سیاسی کهگیلویه و بویراحمدی در دو انتخابات گذشته حوزه انتخابیه بویراحمد، دنا و مارگون حضور فعالی داشت و شبکه و پایگاه قابلقبولی در مناسبات سیاسی استان به دست آورده بود.
منتظریان اولینبار با حکم سید مسعود حسینی اولین استاندار بومی استان در ابتدای دولت محمود احمدینژاد ظاهر و خود را بهعنوان چهرهای سیاسی در قامت معاون سیاسی و امنیتی استانداری نشان داد.
تصویرسازی مردم از منتظریان تصویر یک مدیر خشک و عبوس بود و این مدیر کاملاً جدی همزمان با پایان استانداری حسینی به سازمان قبلی خود برگشت.
برگشت منتظریان همان و بیاطلاعی از وی تا اینکه بعد از تشتت در اردوگاه اصولگرایان و عدم اجماع بر روی یک گزینه برای انتخابات ۱۳۹۸ همان، در آستانه آن انتخابات قرعه فال در آخرین ساعات ثبتنام نامزدهای انتخاباتی به نام نادر منتظریان افتاد.
تکلیف آن انتخابات از ابتدا روشن بود. اقبال عمومی به مهدی روشنفکر آنچنان بالابود که هیچ حرف و حدیثی برای اما و اگر باقی نمیگذاشت.
اصولگرایان در آن انتخابات بعد از اعلام قطعی نیامدن هدایت خواه در پی نامزد جدید رفتند. آنها ابتدا تصمیم پرهزینه و محیرالعقولی گرفتند و فردی به نام کریم فرخیانی را در حسینیه امام علی (ع) در شهرک امام حسین (ع) بهعنوان گزینه نهایی معرفی کردند. فشارها بر این تصمیم چنان شدت گرفت که فرخیانی فرار را بر لحظهای قرار ترجیح داد.
کنارهگیری فرخیانی این طیف را گرفتار نوعی بلاتکلیفی کرد. سایر گزینهها به نظر میرسید ابتداییترین لوازم انتخابات را دارا نباشند و اگر چه بهمانند ۱۳۹۴ هر آن این احتمال تکرار میشد که در نهایت خود ستار هدایت خواه ثبتنام خواهد کرد؛ ولی در آخرین روز یک تصمیم سخت و عجیب و تا حدودی مدبرانه گرفته شد. نادر منتظریان با حمایت دو چهره اصلی اصولگرایان سنتی و جدید بویراحمد یعنی سید مسعود حسینی و ستار هدایت خواه بهعنوان گزینه انتخاباتی در فرمانداری بویراحمد در گلستان ۱۴ حاضر شد و رسماً نامزد انتخابات یازدهم مجلس شورای اسلامی گردید.
منتظریان مجال اندکی برای تبلیغات و جذب پایگاه رأی داشت. بااینوجود یک رأی جریانی به پشتوانه حمایتهای حسینی و هدایت خواه و شجاعیان پایگاه رأی خوبی به وی بخشید. همچنین وجود برخی مناسبات قومی و منطقهای نیز توانست آوردهی قابلقبولی برای او داشته باشد.
مهدی روشنفکر آن انتخابات را پیروز شد و محمد بهرامی جایگاه دوم را با اختلاف بسیار به دست آورد. جایگاه سوم به نادر منتظریان رسید تا بالاتر از غلام محمد زارعی قرار گیرد و ازاینجهت که برای اولین دوره در انتخابات حاضر میشد رأی و جایگاه امیدبخشی برای دور آینده برداشت میشد.
منتظریان به واسطه پشتوانه شغل قبلیاش سعی داشت یک اپوزیسیون قوی برای نماینده مستقر جلوه کند و در همین راستا گاهوبیگاه واکنشها و مصاحبههایی از وی در فضای عمومی منتشر میشد.
اندکی پس از برگزاری انتخابات یازدهم و انتخاب مهدی روشنفکر بهعنوان منتخب مردم بویراحمد همهگیری ویروس کرونا کشور را وارد یک شرایط خاص نمود. کرونا همه امورات را تحتالشعاع خود قرار داد. برخی گروههای اجتماعی در قالب فعالیتهای عمومی اقدام به تهیه ماسک و یا سمپاشی اماکن شهری و روستایی نمودند. این رفتارها در کل کشور موجب واکنش مقام معظم رهبری و تقدیر وی ازاینگونه اقدامات شد. معظم له در یکی از سخنرانیهای خود در اوایل کرونا به یکی از نامزدهای انتخابات در یکی از شهرستانهای کشور اشاره کرد که بهرغم عدم توفیق در انتخابات اما میدان را رها نکرده است و با راهاندازی کارگاه ماسک در کنار مردم حاضر است.
منتظریان و طرفدارانش این اشاره رهبری را به خود گرفتند چرا که منتظریان نیز دست به چنین کاری زده بود و کلیپ فعالیتهای وی در فضای عمومی منتشر شده بود.
شکی نبود که منتظریان یک کاندیدای جدی برای انتخابات دوازدهم است. حضور روشنفکر در قدرت و عملکرد بسیار ضعیف وی سبب ریزش برای روشنفکر و رویش برای رقبا شده بود.
سال ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کج دار و مریز و با برخی فعالیتها و تحرکات انتخاباتی سپری شدند تا ۱۴۰۲ از راه رسید. از ابتدا آن سال کاملاً انتخاباتی بود و ترکیب تا حدود زیادی مشخص بود. در نهایت نیز همان ترکیب ۱۳۹۸ تنها با کوچ غلام محمد زارعی به تهران حفظ شد.
اما اعلام لیست اولیه تأییدصلاحیتشدگان با یک شوک بزرگ همراه بود. نام محمد بهرامی در لیست نبود و این موضوع اگر باقی میماند کل روند انتخابات را دچار تغییر میکرد. غیبت چندروزه بهرامی سبب شکلگیری یک اقبال گسترده به منتظریان شده بود و نشانهها همه حاکی از این شیفت به سمت منتظریان بود.
ولی بهرامی خیلی زود تأییدیهاش را از تهران گرفت و به کارزار انتخابات برگشت. بازگشت بهرامی تا حدود زیادی منتظریان را به حاشیه برد و خیلی زود مشخص شد رقابت اصلی میان بهرامی و روشنفکر است.
منتظریان اما به روند اجرایی انتخابات انتقادات زیادی داشت و بارها چه در قالب مصاحبه و چه حضور در استانداری خواستار اصلاح روند اجرایی شد. فشارهای منتظریان موجب برخی اصلاحات نیز شد که خیر اصلی این اصلاحیهها در نهایت نصیب محمد بهرامی گردید.
منتظریان در یک مورد دیگر نیز به نفع بهرامی و زیان روشنفکر ظاهر شد. او پایگاه اصلی رأی روشنفکر را هدف گرفت و بخش زیادی از چهرههای لیدر و رأی روشنفکر در مناطق مارگون، لوداب و پاتاوه را به سمت خود جذب کرد.
انتخابات در ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ با حضور گسترده مردم در بویراحمد، دنا و مارگون برگزار شد و نام محمد بهرامی بهعنوان پیروز انتخابات اعلام شد. منتظریان در رتبه سوم قرار گرفت. بااینوجود انتظار از منتظریان بیشتر بود. بخشی از سقوط رأی منتظریان احتمالاً به شکلگیری تقابل اصلی در میان بهرامی و روشنفکر در روزهای آخر بر میگشت. برخی از طرفداران منتظریان در آن تقابل نهایی که شانسی برای منتظریان دیده نمیشد ترجیح دادند برای ممانعت از پیروزی روشنفکر به بهرامی رأی دهند. از سوی دیگر منتظریان در دومین دور حضورش ازیکطرف چوب وابستگی به اصولگرایان رادیکال را خورد و از طرف دیگر با بیمهری اصولگرایان و در رأس آنها ستار هدایت خواه مواجه شد. هدایت خواه برخلاف ۱۳۹۸ که تمامقد از منتظریان حمایت کرده بود در این دوره هیچ حمایتی از منتظریان نداشت و حتی برنامهریزی بدون اطلاع هدایت خواه برای دیدار منتظریان با او در باشت نهتنها کمکی به منتظریان نکرد که آسیبهای زیادی برای وی در پی داشت.
رتبه سوم منتظریان سبب نشد نشانهای از پایان انتخاباتی وی نمایان شود که بر عکس وی مدعی بود حق انتخاباتیاش تا حدود زیادی ضایع شده است و ۱۴۰۶ را سال خود میدانست.
ناگهان اما منتظریان از عرصه سیاسی و انتخاباتی غیبش زد. غیبتی که در ابتدا گمان میرفت یا متأثر از فضای عمومی کشور است و یا اینکه منتظریان قید انتخابات را زده است.
این غیبت اما علت دیگری داشت؛ منتظریان درگیر بیماری شده بود و همین موضوع محمل گمانهزنیهای بسیاری شد و بسیاری پایان رسمی نادر منتظریان در عرصه انتخابات بویراحمد را اعلام کردند.
اما انتشار عکس زیارت منتظریان در قم؛ البته با چهرهای رنجور بار دیگر نام منتظریان را به رسانهها برگرداند.
اما یک عکس همه داستان را نمیتواند نشان دهد و شک و تردیدها برای آینده سیاسی منتظریان به قوت خود باقی است. حتی اگر خبر از بیماری نبود باز هم منتظریان برای ادامه حیات انتخاباتی با موانع جدی روبرو بود او دو بار در انتخابات شرکت کرده است و برای بار سوم کار سختی است بهویژه وقتی نهتنها حمایت جریانی در کار نبوده که اندک تهمانده این حمایت نیز میلی برای ماندن در کنار منتظریان ندارد.
منتظریان اگر هم قصد آمدن داشت و حالا نیز بر قصد خود اصرار دارد به اتکا ارتباطات و شبکه شخصی و نزدیکان خود است.
برخی هزینههای انتخاباتی منتظریان و مسائل شخصی وی درگذشته نیز مورد انتقاد شدید قرار گرفتهاند و فیگور انقلابیگری وی که معمولاً در حال ذکرگویی است را با چالش روبرو کرده است.
انتخابات تکراری در بویراحمد گویی به قاعدهای نانوشته خو گرفته است که افراد باید آن قدر بیایند و شکست بخورند تا در نهایت به لطف و یا لطایفالحیلی پیروز شوند.
معلوم نیست این قاعده کم منطق برای منتظریان روزی محقق شود؛ اما او بهراحتی میدان را خالی نخواهد کرد و انتخابات را برای انتخابات دوست دارد.
این چهره امنیتی - سیاسی کهگیلویه و بویراحمدی در دو انتخابات گذشته حوزه انتخابیه بویراحمد، دنا و مارگون حضور فعالی داشت و شبکه و پایگاه قابلقبولی در مناسبات سیاسی استان به دست آورده بود.
منتظریان اولینبار با حکم سید مسعود حسینی اولین استاندار بومی استان در ابتدای دولت محمود احمدینژاد ظاهر و خود را بهعنوان چهرهای سیاسی در قامت معاون سیاسی و امنیتی استانداری نشان داد.
تصویرسازی مردم از منتظریان تصویر یک مدیر خشک و عبوس بود و این مدیر کاملاً جدی همزمان با پایان استانداری حسینی به سازمان قبلی خود برگشت.
برگشت منتظریان همان و بیاطلاعی از وی تا اینکه بعد از تشتت در اردوگاه اصولگرایان و عدم اجماع بر روی یک گزینه برای انتخابات ۱۳۹۸ همان، در آستانه آن انتخابات قرعه فال در آخرین ساعات ثبتنام نامزدهای انتخاباتی به نام نادر منتظریان افتاد.
تکلیف آن انتخابات از ابتدا روشن بود. اقبال عمومی به مهدی روشنفکر آنچنان بالابود که هیچ حرف و حدیثی برای اما و اگر باقی نمیگذاشت.
اصولگرایان در آن انتخابات بعد از اعلام قطعی نیامدن هدایت خواه در پی نامزد جدید رفتند. آنها ابتدا تصمیم پرهزینه و محیرالعقولی گرفتند و فردی به نام کریم فرخیانی را در حسینیه امام علی (ع) در شهرک امام حسین (ع) بهعنوان گزینه نهایی معرفی کردند. فشارها بر این تصمیم چنان شدت گرفت که فرخیانی فرار را بر لحظهای قرار ترجیح داد.
کنارهگیری فرخیانی این طیف را گرفتار نوعی بلاتکلیفی کرد. سایر گزینهها به نظر میرسید ابتداییترین لوازم انتخابات را دارا نباشند و اگر چه بهمانند ۱۳۹۴ هر آن این احتمال تکرار میشد که در نهایت خود ستار هدایت خواه ثبتنام خواهد کرد؛ ولی در آخرین روز یک تصمیم سخت و عجیب و تا حدودی مدبرانه گرفته شد. نادر منتظریان با حمایت دو چهره اصلی اصولگرایان سنتی و جدید بویراحمد یعنی سید مسعود حسینی و ستار هدایت خواه بهعنوان گزینه انتخاباتی در فرمانداری بویراحمد در گلستان ۱۴ حاضر شد و رسماً نامزد انتخابات یازدهم مجلس شورای اسلامی گردید.
منتظریان مجال اندکی برای تبلیغات و جذب پایگاه رأی داشت. بااینوجود یک رأی جریانی به پشتوانه حمایتهای حسینی و هدایت خواه و شجاعیان پایگاه رأی خوبی به وی بخشید. همچنین وجود برخی مناسبات قومی و منطقهای نیز توانست آوردهی قابلقبولی برای او داشته باشد.
مهدی روشنفکر آن انتخابات را پیروز شد و محمد بهرامی جایگاه دوم را با اختلاف بسیار به دست آورد. جایگاه سوم به نادر منتظریان رسید تا بالاتر از غلام محمد زارعی قرار گیرد و ازاینجهت که برای اولین دوره در انتخابات حاضر میشد رأی و جایگاه امیدبخشی برای دور آینده برداشت میشد.
منتظریان به واسطه پشتوانه شغل قبلیاش سعی داشت یک اپوزیسیون قوی برای نماینده مستقر جلوه کند و در همین راستا گاهوبیگاه واکنشها و مصاحبههایی از وی در فضای عمومی منتشر میشد.
اندکی پس از برگزاری انتخابات یازدهم و انتخاب مهدی روشنفکر بهعنوان منتخب مردم بویراحمد همهگیری ویروس کرونا کشور را وارد یک شرایط خاص نمود. کرونا همه امورات را تحتالشعاع خود قرار داد. برخی گروههای اجتماعی در قالب فعالیتهای عمومی اقدام به تهیه ماسک و یا سمپاشی اماکن شهری و روستایی نمودند. این رفتارها در کل کشور موجب واکنش مقام معظم رهبری و تقدیر وی ازاینگونه اقدامات شد. معظم له در یکی از سخنرانیهای خود در اوایل کرونا به یکی از نامزدهای انتخابات در یکی از شهرستانهای کشور اشاره کرد که بهرغم عدم توفیق در انتخابات اما میدان را رها نکرده است و با راهاندازی کارگاه ماسک در کنار مردم حاضر است.
منتظریان و طرفدارانش این اشاره رهبری را به خود گرفتند چرا که منتظریان نیز دست به چنین کاری زده بود و کلیپ فعالیتهای وی در فضای عمومی منتشر شده بود.
شکی نبود که منتظریان یک کاندیدای جدی برای انتخابات دوازدهم است. حضور روشنفکر در قدرت و عملکرد بسیار ضعیف وی سبب ریزش برای روشنفکر و رویش برای رقبا شده بود.
سال ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کج دار و مریز و با برخی فعالیتها و تحرکات انتخاباتی سپری شدند تا ۱۴۰۲ از راه رسید. از ابتدا آن سال کاملاً انتخاباتی بود و ترکیب تا حدود زیادی مشخص بود. در نهایت نیز همان ترکیب ۱۳۹۸ تنها با کوچ غلام محمد زارعی به تهران حفظ شد.
اما اعلام لیست اولیه تأییدصلاحیتشدگان با یک شوک بزرگ همراه بود. نام محمد بهرامی در لیست نبود و این موضوع اگر باقی میماند کل روند انتخابات را دچار تغییر میکرد. غیبت چندروزه بهرامی سبب شکلگیری یک اقبال گسترده به منتظریان شده بود و نشانهها همه حاکی از این شیفت به سمت منتظریان بود.
ولی بهرامی خیلی زود تأییدیهاش را از تهران گرفت و به کارزار انتخابات برگشت. بازگشت بهرامی تا حدود زیادی منتظریان را به حاشیه برد و خیلی زود مشخص شد رقابت اصلی میان بهرامی و روشنفکر است.
منتظریان اما به روند اجرایی انتخابات انتقادات زیادی داشت و بارها چه در قالب مصاحبه و چه حضور در استانداری خواستار اصلاح روند اجرایی شد. فشارهای منتظریان موجب برخی اصلاحات نیز شد که خیر اصلی این اصلاحیهها در نهایت نصیب محمد بهرامی گردید.
منتظریان در یک مورد دیگر نیز به نفع بهرامی و زیان روشنفکر ظاهر شد. او پایگاه اصلی رأی روشنفکر را هدف گرفت و بخش زیادی از چهرههای لیدر و رأی روشنفکر در مناطق مارگون، لوداب و پاتاوه را به سمت خود جذب کرد.
انتخابات در ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ با حضور گسترده مردم در بویراحمد، دنا و مارگون برگزار شد و نام محمد بهرامی بهعنوان پیروز انتخابات اعلام شد. منتظریان در رتبه سوم قرار گرفت. بااینوجود انتظار از منتظریان بیشتر بود. بخشی از سقوط رأی منتظریان احتمالاً به شکلگیری تقابل اصلی در میان بهرامی و روشنفکر در روزهای آخر بر میگشت. برخی از طرفداران منتظریان در آن تقابل نهایی که شانسی برای منتظریان دیده نمیشد ترجیح دادند برای ممانعت از پیروزی روشنفکر به بهرامی رأی دهند. از سوی دیگر منتظریان در دومین دور حضورش ازیکطرف چوب وابستگی به اصولگرایان رادیکال را خورد و از طرف دیگر با بیمهری اصولگرایان و در رأس آنها ستار هدایت خواه مواجه شد. هدایت خواه برخلاف ۱۳۹۸ که تمامقد از منتظریان حمایت کرده بود در این دوره هیچ حمایتی از منتظریان نداشت و حتی برنامهریزی بدون اطلاع هدایت خواه برای دیدار منتظریان با او در باشت نهتنها کمکی به منتظریان نکرد که آسیبهای زیادی برای وی در پی داشت.
رتبه سوم منتظریان سبب نشد نشانهای از پایان انتخاباتی وی نمایان شود که بر عکس وی مدعی بود حق انتخاباتیاش تا حدود زیادی ضایع شده است و ۱۴۰۶ را سال خود میدانست.
ناگهان اما منتظریان از عرصه سیاسی و انتخاباتی غیبش زد. غیبتی که در ابتدا گمان میرفت یا متأثر از فضای عمومی کشور است و یا اینکه منتظریان قید انتخابات را زده است.
این غیبت اما علت دیگری داشت؛ منتظریان درگیر بیماری شده بود و همین موضوع محمل گمانهزنیهای بسیاری شد و بسیاری پایان رسمی نادر منتظریان در عرصه انتخابات بویراحمد را اعلام کردند.
اما انتشار عکس زیارت منتظریان در قم؛ البته با چهرهای رنجور بار دیگر نام منتظریان را به رسانهها برگرداند.
اما یک عکس همه داستان را نمیتواند نشان دهد و شک و تردیدها برای آینده سیاسی منتظریان به قوت خود باقی است. حتی اگر خبر از بیماری نبود باز هم منتظریان برای ادامه حیات انتخاباتی با موانع جدی روبرو بود او دو بار در انتخابات شرکت کرده است و برای بار سوم کار سختی است بهویژه وقتی نهتنها حمایت جریانی در کار نبوده که اندک تهمانده این حمایت نیز میلی برای ماندن در کنار منتظریان ندارد.
منتظریان اگر هم قصد آمدن داشت و حالا نیز بر قصد خود اصرار دارد به اتکا ارتباطات و شبکه شخصی و نزدیکان خود است.
برخی هزینههای انتخاباتی منتظریان و مسائل شخصی وی درگذشته نیز مورد انتقاد شدید قرار گرفتهاند و فیگور انقلابیگری وی که معمولاً در حال ذکرگویی است را با چالش روبرو کرده است.
انتخابات تکراری در بویراحمد گویی به قاعدهای نانوشته خو گرفته است که افراد باید آن قدر بیایند و شکست بخورند تا در نهایت به لطف و یا لطایفالحیلی پیروز شوند.
معلوم نیست این قاعده کم منطق برای منتظریان روزی محقق شود؛ اما او بهراحتی میدان را خالی نخواهد کرد و انتخابات را برای انتخابات دوست دارد.