برق در مرز بحران؛ مشارکت یا محدودیت؟ / تابستان ۱۴۰۴؛ آزمون بزرگ ناترازی برق در کهگیلویه و بویراحمد

کبنا ؛تابستان هنوز نرسیده، اما هشدارها جدی‌تر از همیشه‌ است؛ ناترازی انرژی، گرمای کم‌سابقه، و مصرف بی‌رویه برق، دولت را وادار کرده تا از سیاست «درخواست» عبور کند و به اجرای محدودیت‌ها روی آورد. آغاز صرفه‌جویی از ادارات، شاید اولین قدم باشد، اما قطعاً آخرین نیست.
به گزارش کبنا، در سال‌های اخیر، مصرف انرژی در ایران به مرزی خطرناک نزدیک شده که دیگر نه با توصیه و تذکر، بلکه با سیاست‌های اجرایی سخت‌گیرانه نیز به سختی قابل کنترل است. تغییرات اقلیمی، رشد مصرف بی‌رویه، فرسودگی شبکه‌های توزیع و وابستگی بالای کشور به منابع محدود سوخت فسیلی، زنگ خطر را برای ناترازی انرژی به صدا درآورده است. در این میان، برق به‌عنوان ستون حیاتی اقتصاد، امنیت و آسایش زندگی روزمره، بیش از همه تحت فشار قرار دارد. استان کهگیلویه و بویراحمد نیز از این قاعده مستثنی نیست و مصرف برق در آن به‌ویژه در فصل تابستان، با شیبی تند افزایش می‌یابد.
نظام انرژی کشور در نقطه‌ای ایستاده که هرگونه بی‌توجهی به ضرورت اصلاح الگوی مصرف می‌تواند پیامدهایی گسترده برای همه داشته باشد؛ از خاموشی‌های گسترده تا تحمیل هزینه‌های سنگین به دولت و آسیب به زیرساخت‌ها. با این حال، آنچه بیش از خاموشی نگران‌کننده است، خاموش ماندن صدای گفت‌وگو و مشارکت واقعی مردم در مدیریت این بحران ملی است.
محسن ذبیحی، معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر در بازدید از یاسوج، با اشاره به افزایش دمای هوا و رشد مصرف برق، از آغاز اجرای سیاست‌های جدید صرفه‌جویی در بخش دولتی خبر داد و گفت: «دولت کاهش مصرف انرژی را با نصب کنتورهای هوشمند در ادارات آغاز کرده و این اقدام به‌عنوان گامی جدی در مدیریت اوج مصرف تابستان اجرایی شده است.»
او با بیان اینکه حفظ منابع آب زیرزمینی نیز در اولویت وزارت نیرو قرار دارد، افزود: «مطابق پروانه بهره‌برداری، تأمین برق برای چاه‌های کشاورزی در ۱۹ ساعت شبانه‌روز تضمین شده و تنها در ۵ ساعت اوج مصرف، محدودیت‌هایی در نظر گرفته شده است تا از فشار بر شبکه سراسری کاسته شود.»
ذبیحی همچنین از ابلاغ سیاست‌های مصرف به بخش‌های صنعتی خبر داد و اظهار داشت: «انتظار داریم در کنار همکاری صنایع، مشترکان خانگی و تجاری نیز با رعایت الگوی مصرف، در کاهش فشار بر شبکه همراهی کنند. کاهش ۲۰ درصدی مصرف در بخش خانگی می‌تواند به شکل محسوسی در عبور موفق از پیک برق تابستان ۱۴۰۴ تأثیرگذار باشد.»
او با اشاره به رشد ۵.۵ درجه‌ای دما نسبت به میانگین بلندمدت، ناترازی انرژی را چالشی ملی دانست و تأکید کرد: «صرفه‌جویی در مصرف برق نه‌تنها ممکن است، بلکه کیفیت زندگی را نیز کاهش نمی‌دهد. با رعایت نکات ساده، می‌توان تا یک‌پنجم مصرف فعلی را کم کرد.»
به گفته ذبیحی، در سیاست‌های جدید، استانداران نیز اختیارات ویژه‌ای در زمینه تعیین سقف مصرف استان‌ها یافته‌اند تا برنامه‌های کنترل بار و مدیریت مصرف با انعطاف و کارایی بیشتری اجرا شوند.
به گزارش کبنا، ناترازی انرژی فقط یک مسئله فنی یا مدیریتی نیست، بلکه یک چالش فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی است. اگر مردم به جای یک‌طرفه شنیدن، در تصمیم‌گیری‌ها دیده شوند و نظام انرژی به‌جای تحکم، با مشارکت اداره شود، می‌توان امید داشت که بحران انرژی نیز به فرصتی برای بازاندیشی در سبک زندگی و ساختار مصرفی ما بدل شود. اگر امروز نتوانیم با تصمیم‌های پیشگیرانه از خاموشی‌ها جلوگیری کنیم، فردا شاید حتی تصمیمی هم نتوان گرفت. پس چه در خانه، چه در اداره، و چه در مزرعه، صرفه‌جویی تنها یک توصیه نیست؛ ضرورتی است برای بقا و توسعه‌ای پایدار.