پایان دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط / بقائی: مذاکرات دشوار، اما مفید بود / عراقچی: مواضع طرفین به هم نزدیک شد / دور پنجم پس از مشورت با رهبران برگزار می‌شود

کبنا ؛چهارمین دور گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، روز یکشنبه در شهر مسقط، پایتخت عمان، پس از بیش از سه ساعت مذاکره فشرده و با حضور مقامات ارشد دو کشور، به پایان رسید؛ مذاکراتی که با وجود دشواری، از سوی طرفین «مفید»، «صریح» و «رو به جلو» توصیف شد.
به گزارش کبنا، این دور از مذاکرات با تسهیل‌گری دولت عمان و در ادامه سه مرحله گفت‌وگوهای پیشین برگزار شد. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران-آمریکا دقایقی قبل پایان یافت؛ مذاکراتی دشوار، اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راه‌هایی معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف.»
وی افزود: زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها از سوی هماهنگ‌کننده عمانی اعلام خواهد شد.

مواضع ایران؛ صراحت بیشتر، تمرکز بر رفع تحریم‌ها و ادامه غنی‌سازی
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به نمایندگی از دولت در این مذاکرات شرکت کرده بود، پس از پایان رایزنی‌ها در گفت‌وگویی تأکید کرد: «می‌توانم بگویم این دور از مذاکرات نسبت به سه دور گذشته جدی‌تر و صریح‌تر بود. ما از فضای کلی فاصله گرفتیم و وارد مباحث جزئی‌تر شدیم. این شرایط طبیعتاً مذاکرات را دشوارتر می‌کند، اما بحث‌های بسیار مفیدی انجام شد و مواضع طرفین در بسیاری از موارد به یکدیگر نزدیک شده است.»
عراقچی ادامه داد: «گفت‌وگوها را می‌توان رو به جلو ارزیابی کرد. از نظر ما، غنی‌سازی موضوعی کاملاً غیرقابل مصالحه است و حتماً باید ادامه یابد. البته ممکن است برای اعتمادسازی، در زمینه ابعاد، سطح یا میزان آن در یک بازه زمانی محدود، محدودیت‌هایی اعمال شود.»
وی با اشاره به اهمیت رفع تحریم‌ها گفت: «رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران، یکی از پایه‌های اساسی مذاکرات و مورد توافق دو طرف است.» او همچنین با انتقاد از رفتار رسانه‌ای طرف آمریکایی افزود: «مواضع ضدونقیض مقامات آمریکا در رسانه‌ها، به روند گفت‌وگوها لطمه می‌زند. این روش، مذاکره نیست و باید اصلاح شود.»
عراقچی تصریح کرد که دور بعدی مذاکرات، با فاصله‌ای حدود یک هفته و به تشخیص طرف عمانی برگزار خواهد شد.
دیدگاه آمریکا؛ دلگرمی و امید به ادامه روند فنی
از سوی دیگر، یک مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه مذاکرات مسقط را «مثبت» توصیف کرد و گفت: «مذاکرات به رهبری استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، بار دیگر به‌صورت هم‌زمان مستقیم و غیرمستقیم برگزار شد و بیش از سه ساعت به طول انجامید.»
این مقام افزود: «توافق شد که مذاکرات برای ادامه بررسی مسائل فنی ادامه یابد. از نتایج امروز دلگرم هستیم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.»
خبرگزاری رویترز نیز با تأیید این رویکرد، گزارش داد که در نشست امروز، بر تداوم رایزنی‌ها درباره مسائل فنی مرتبط با توافق هسته‌ای، به‌ویژه در آستانه سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه، توافق شده است.
نقش عمان و اظهارات وزیر خارجه این کشور
بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، در پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت:
«امروز یک دور دیگر از مذاکرات میان ایران و ایالات متحده در مسقط را به پایان رساندیم. این گفت‌وگوها شامل ایده‌هایی مفید و نوآورانه بود که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای دستیابی به توافقی شرافتمندانه است. دور پنجم مذاکرات پس از آن برگزار خواهد شد که هر دو طرف با رهبران خود مشورت کنند.»
نکات پشت‌پرده؛ اختلاف‌نظرها، سوء‌ظن‌ها و نگاه به آینده
با وجود ارزیابی‌های مثبت، برخی منابع ایرانی نسبت به صداقت طرف مقابل ابراز تردید کرده‌اند. شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام ایرانی نوشت: «مذاکرات غیرمستقیم اخیر، از ابتدا به عنوان تله‌ای برای کشاندن اوضاع به سمت تنش طراحی شده بود. ایران اختلالات و تأخیرهای عمدی در مذاکرات را بخشی از یک بازی سیاسی و رسانه‌ای می‌داند.»
در مقابل، شبکه المیادین به نقل از یک منبع ایرانی در تیم مذاکره‌کننده تأکید کرد که ایران با حسن نیت وارد گفت‌وگوها شده و گام‌های مهمی برداشته است، اما اگر طرف مقابل از چارچوب‌های توافق‌شده تخطی کند، ادامه مذاکرات منتفی خواهد بود.
روزنامه نیویورک تایمز در تحلیلی به قلم فیلیپ اچ گوردون، مشاور پیشین امنیت ملی معاون رئیس‌جمهور آمریکا، نوشت که دولت ترامپ به‌دنبال توافقی جدید و بزرگ‌تر از برجام است؛ توافقی با مدل «بیشتر در برابر بیشتر» که شامل کاهش گسترده تحریم‌ها در ازای اعمال محدودیت‌های جدی‌تر بر برنامه هسته‌ای، موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران خواهد بود.
این تحلیل تأکید می‌کند که ایران همچنان بر حق خود برای غنی‌سازی پافشاری دارد و بدون دریافت امتیازات چشمگیر، عقب‌نشینی نخواهد کرد. از سوی دیگر، برخی دیپلمات‌ها پیش‌بینی می‌کنند که در آینده‌ای نزدیک، یادداشت تفاهمی اولیه میان دو طرف به امضا برسد؛ توافقی که ماه‌ها زمان برای تدوین جزئیات نهایی آن نیاز خواهد داشت.
در بخشی دیگر از این تحلیل آمده است: «اگرچه اسرائیل در این فرآیند نفوذی ندارد، اما به‌طور بالقوه بزرگ‌ترین بازنده این توافق خواهد بود.»
با پایان دور چهارم گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا، فضای کلی مذاکرات اگرچه همچنان با چالش‌هایی جدی همراه است، اما سیگنال‌هایی از تمایل دو طرف برای ادامه مسیر گفت‌وگو و دستیابی به چارچوبی مشترک مشاهده می‌شود. حضور فعال عمان به‌عنوان میانجی‌گر، نزدیکی نسبی مواضع، ورود به مباحث جزئی و ارزیابی مثبت مقامات ایرانی و آمریکایی، همگی حکایت از گشایشی محتمل در آینده نزدیک دارند.
اکنون چشم‌ها به دور پنجم مذاکرات دوخته شده است؛ مرحله‌ای که بناست پس از مشورت نهایی با رهبران سیاسی دو کشور و به میزبانی مجدد عمان برگزار شود. آیا این مرحله، آغازی برای تفاهمی تازه خواهد بود؟ پاسخ، شاید به زودی در مسقط روشن شود.

برای پیگیری اخبار و تحلیل‌های بیشتر، کانال خبری کبنا نیوز را دنبال کنید: @kebnanewsir