اروپا در برابر طوفان بزرگ ژئوپلیتیکی؛ مذاکرات حساس ایران و آمریکا در عمان

کبنا ؛ جهان در آستانه تحولات ژئوپلیتیکی عمیقی قرار دارد. از سویی، اروپا با چالش‌های ناشی از کاهش همکاری‌های امنیتی با ایالات متحده مواجه است و از سوی دیگر، مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در عمان، آینده روابط منطقه‌ای و بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده است. این گزارش به بررسی این دو موضوع کلیدی می‌پردازد.
اروپا در بزنگاه تاریخی: لزوم استقلال راهبردی
استفان والت، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد و نظریه‌پرداز رئالیسم تدافعی، در تحلیلی جامع هشدار داده که اروپا در مقطعی حساس قرار گرفته است. به گفته وی، دوران طلایی همکاری‌های امنیتی فراآتلانتیکی به پایان رسیده و دولت دونالد ترامپ با نگاهی توأم با بی‌احترامی، تحقیر و گاه خصومت به کشورهای اروپایی می‌نگرد. والت تأکید می‌کند که هیچ رهبر اروپایی نمی‌تواند حمایت آمریکا را تضمین‌شده فرض کند و اروپا باید برای بدترین سناریوها آماده شود.
والت استدلال می‌کند که حتی بدون حضور ترامپ، تجدید توازن در روابط فراآتلانتیکی اجتناب‌ناپذیر بود. وی با اشاره به موقعیت ژئوپلیتیکی آمریکا به‌عنوان قدرتی غیراروپایی، حضور نظامی دائمی آن در اروپا را غیرمعمول و پرهزینه می‌داند. این تعهد تنها در صورت وجود تهدیدی مانند سلطه یک قدرت بر قاره، توجیه‌پذیر است؛ ضرورتی که پس از پایان جنگ سرد و با افول دوران تک‌قطبی کاهش یافته است. در حال حاضر، چین به‌عنوان رقیب اصلی آمریکا جایگزین روسیه شده و واشنگتن منابع خود را به مهار پکن در آسیا معطوف کرده است.
والت خاطرنشان می‌کند که اروپا با جمعیتی بیش از سه برابر و تولید ناخالص داخلی حدود ۹ برابر روسیه، توان بالقوه‌ای برای ایجاد بازدارندگی مستقل در برابر تهدیدات این کشور دارد. با این حال، منابع دفاعی اروپا به دلیل عدم کارآمدی کافی، به طور کامل بهره‌برداری نمی‌شود. او پیشنهاد می‌دهد که اروپا با سازمان‌دهی بهتر این ظرفیت‌ها، می‌تواند بدون تکیه بیش از حد به آمریکا، امنیت خود را تضمین کند.
این تحلیلگر همچنین به ناکارآمدی دولت ترامپ در مدیریت امور بین‌المللی اشاره کرده و از جنگ تجاری بی‌هدف، انتصاب افراد فاقد صلاحیت، رسوایی‌هایی مانند «سیگنال‌گیت»، و سیاست‌های غیرمنسجم در قبال ایران و روسیه به‌عنوان نمونه‌هایی از این ناکارآمدی یاد می‌کند. وی معتقد است که نگاه تحقیرآمیز دولت ترامپ به اروپا، همراهی آشکار با رهبران اقتدارگرایی مانند ولادیمیر پوتین و ویکتور اوربان، و حمایت از جریان‌های راست‌افراطی در آلمان و فرانسه، روابط فراآتلانتیکی را تضعیف کرده است.
والت پیشنهاد می‌دهد که اروپا با صدای واحد در برابر واشنگتن سخن بگوید، اصلاحات اقتصادی پیشنهادی ماریو دراگی را اجرا کند، سازوکار وتوی کشورهای ناراضی را حذف نماید، و توان نظامی خود را تقویت کند. او همچنین بر لزوم گفت‌وگوی جدی درباره نقش سلاح‌های هسته‌ای در امنیت اروپا تأکید کرده و معتقد است که بازدارندگی معتبر نیازی به رقابت با زرادخانه‌های آمریکا یا روسیه ندارد. والت از گسترش روابط اقتصادی با چین به‌عنوان اهرمی در برابر فشارهای آمریکا و تلاش برای کاهش تنش با روسیه در بلندمدت حمایت می‌کند.
مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان
همزمان با تحولات اروپا، مذاکرات حساس هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. وب‌سایت آمریکایی آکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داده که دور چهارم این مذاکرات قرار است روز یک‌شنبه (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) در مسقط، پایتخت عمان، برگزار شود. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سرپرستی هیئت ایرانی را بر عهده دارد و استیو ویتکوف، نماینده ویژه کاخ سفید، ریاست هیئت آمریکایی را به عهده خواهد داشت. وزارت امور خارجه عمان به‌زودی تاریخ رسمی این مذاکرات را اعلام خواهد کرد.
این گفت‌وگوها در حالی برگزار می‌شود که تنش‌ها میان ایران و آمریکا ادامه دارد و اختلافات میان واشنگتن و تل‌آویو بر سر نحوه مواجهه با تهران تشدید شده است. آکسیوس گزارش داده که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز پنج‌شنبه در کاخ سفید به‌صورت غیرعلنی با ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و از افراد نزدیک به بنیامین نتانیاهو، دیدار کرده است. این دیدار به نگرانی‌های تل‌آویو از رویکرد دیپلماتیک امریکا در قبال ایران اختصاص داشت. 
طبق گزارش‌ها، دونالد ترامپ در این گفت‌وگو تأکید کرده که در تلاش است بدون توسل به نیروی نظامی، به توافقی با تهران دست یابد. این موضع با دیدگاه نتانیاهو، که خواستار بررسی گزینه نظامی است، در تضاد قرار دارد. اختلافات میان واشنگتن و تل‌آویو پس از اعلام غیرمنتظره آتش‌بس با جنبش انصارالله یمن توسط دولت امریکا، بدون هماهنگی با مقامات اسرائیلی، شدت گرفته است. این آتش‌بس ساعاتی پس از حملات اسرائیل به بندرها و فرودگاه‌های یمن در واکنش به حمله پهپادی به فرودگاه تل‌آویو اعلام شد.
 تشدید تنش در روابط واشنگتن و تل‌آویو
رادیو ارتش رژیم صهیونیستی در گزارشی اعلام کرده که نزدیکان دونالد ترامپ به ران درمر هشدار داده‌اند که رفتار بنیامین نتانیاهو برای رئیس‌جمهور آمریکا آشکار شده است. به گفته این منابع، ترامپ از اینکه به‌عنوان فردی که بازی می‌خورد شناخته شود، بیزار است و تصمیم گرفته تماس‌های خود با نتانیاهو را قطع کند. این تحول می‌تواند روابط دوجانبه میان واشنگتن و تل‌آویو را بیش از پیش متشنج کند.
تحولات اخیر، از ضرورت بازنگری اروپا در سیاست‌های امنیتی خود تا تلاش‌های دیپلماتیک در خاورمیانه، نشان‌دهنده پیچیدگی‌های فزاینده در نظام بین‌الملل است. اروپا در مسیر استقلال راهبردی گام برمی‌دارد، در حالی که ایالات متحده با چالش‌های داخلی و اختلافات با متحدان سنتی خود مواجه است. مذاکرات ایران و آمریکا در عمان می‌تواند نقطه عطفی در کاهش تنش‌ها یا تشدید اختلافات منطقه‌ای باشد.

برای پیگیری اخبار و تحلیل‌های بیشتر، کانال خبری کبنا نیوز را دنبال کنید: @kebnanewsir