علت واکنش‌های گسترده به مرگ دو قاضی کهگیلویه و بویراحمدی چه بود؟ / پاسخ را باید در سه‌ضلعیِ «عملکرد»، «مقایسه» و «نوعدوستی» جست‌وجو کرد

کبنا ؛مرگ دو قاضی کهگیلویه و بویراحمدی واکنش‌های زیادی را در بین عامه مردم، مسئولین و رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برانگیخت. چگونه می‌توان این مسأله را تبیین کرد؟
به گزارش کبنا، سید عیسی حسنی معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان کهگیلویه و بویراحمد و سید یحیی حسنی رئیس شعبه هشتم دادگاه صلح یاسوج، روز جمعه 29 فروردین ماه 1404 در سانحه‌ای دلخراش در آزادراه شاهچراغ (محور شیراز_ اصفهان) جان خود را از دست دادند. پس از انتشار خبر مرگ این دو قاضی کهگیلویه و بویراحمدی، واکنش‌های زیادی برانگیخته و در کمترین زمان، فضای مجازی و رسانه‌ای این استان با انتشار اخباری در مورد این حادثه پر شد.
حجم عظیم پیام‌های تسلیت از سوی مسئولین مختلف استانی و کشوری و سپس انتشار یادداشت‌ها و مطالبی در مورد این دو قاضی و در نهایت مراسم تشییع و خاکسپاریِ آنها با استقبال زیاد مردمی، حاوی پیام‌هایی است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.
از چند زاویه می‌توان به این داستان پرداخت؛ نخست، عملکرد و شخصیت آن دو قاضی کهگیلویه و بویراحمدی است. آن‌چنان که گفته و شنیده می‌شود هر دو قاضی مرحوم، ارتباط حسنه‌ای با شهروندان داشته‌اند؛ مردم‌مداری و توجه به مطالبات آن‌ها باعث محبوبیت عمومی‌شان شده بود. مرحوم سید عیسی حسنی به عنوان معاون پیشگیری از جرم استان کهگیلویه و بویراحمد، نقش مهم و مؤثری در افزایش امنیت و برخورد با جرائم استان داشت. همین ویژگی او را در جایگاهی قرار داد که اغلب شهروندان استان کهگیلویه و بویراحمد با او آشنایی پیدا کنند. مرحوم سید یحیی حسنی نیز چنین ویژگی‌ای داشت. بنابراین بخشی از این واکنش‌ها به ویژگی‌های شخصیتی و عملکردیِ آن دو مرحوم برمی‌گردد.
اما مسأله صرفاً به ویژگی فردی آن دو ختم نمی‌شود؛ پس نمی‌توان تنها با نگاه روانشناختی به این قضیه نگاه کرد. در جایی که نگاه عمومی نسبت به مسئولین، با ناکارآمدی گره خورده، وقتی برخی از مسئولین، به درستی به وظیفه خود عمل می‌کنند، قدر می‌بینند و بر صدر می‌نشینند. در واقع عملکرد این دو قاضی را باید در مقایسه با سایر مسئولینی سنجید که به روزمرگی و خزیدن در کنج دفترشان عادت کرده‌اند؛ این دو برخلاف بخشی از مسئولین استانی، همواره در بین مردم و همراه با آن‌ها بودند. بنابراین، بخشی دیگر از واکنش‌ها به مقایسه عملکرد این دو قاضی با سایر مسئولین استانی برمی‌گردد.
اما سر دیگر ماجرا، به روانشناسی اجتماعی شهروندان کهگیلویه و بویراحمدی برمی‌گردد؛ بررسی رفتار این شهروندان در طول سال‌های گذشته نشان می‌دهد آنها همواره نسبت به چنین اتفاقاتی واکنش نشان می‌دهند. در حالی که بذر بی‌تفاوتی در سال‌های اخیر به‌واسطه برخی چالش‌های اقتصادی کاشته شده، در کهگیلویه و بویراحمد همچنان همدلی و نوعدوستی از نرخ بالایی برخوردار است.
اخیراً ستاد دیه کهگیلویه و بویراحمد با اعلام آماری اعلام کرد که شهروندان این استان رتبه نخست را در بخشش و گذشت بین استان‌های کشور کسب کرده‌اند. در سال‌های گذشته نیز استان کهگیلویه و بویراحمد، رتبه‌های بالایی در اهدای عضو به خود اختصاص داده بود. نمونه‌های زیادی را می‌توان در نوعدوستی این مردم مثال زد؛ آذرماه سال گذشته خودروی یکی از شهروندان اصفهانی در محور پاتاوه به دهدشت به‌دلیل نقص فنی دچار آتش سوزی شد. یکی از اهالی روستای کریک که در محل حادثه حضور داشت پس از مشاهده درماندگی راننده پژو یک عدد کارت عابر بانک به مبلغ ۷۵۰ میلیون ریالی در حضور مامورین پلیس راه و پاسگاه انتظامی به وی اهدا کرد.
مسأله تنها به یک یا چند اقدام خاص محدود نمی‌شود؛ اگر تاریخ این استان را واکاوی کنیم به نمونه‌های بسیار زیادی برمی‌خوریم که تبدیل به بخشی از آداب و رسوم این مردمان شده است. نگاهی به آیین‌های سنتی همچون «تی دسی»، «کاسه بهره»، «دِندون رَوْنی» و «شاهنامه‌خوانی» در کهگیلویه و بویراحمد نشان می‌دهد که همدلی و نوع دوستی برای انجام کارهای روزمره از گذشته‌های دور در میان مردمان این سرزمین مرسوم بوده است. بنابراین از این زاویه نیز می‌توان واکنش‌های مردمی به مرگ آن دو قاضی را فهمید.
این شهروندان نسبت به اتفاقات روزمره و پدیده‌های اجتماعیِ اطراف خود حساس هستند و به آن واکنش نشان می‌دهند. شاید برخی از افراد با ارائه گزارش‌نویسی و تخریب علیه یکدیگر، گاهی فضای مدیریتی استان را مسموم می‌کنند، اما در کنار آن رفتارها، این نوع‌دوستی‌ها و همدلی‌ها نیز وجود ندارند و اتفاقاً برجسته‌تر نیز هستند.
بنابراین ویژگی‌های عملکردی و شخصیتی آن دو مرحوم از یک طرف، مقایسه عملکرد آن‌ها با برخی از مسئولین ناکارآمد از طرف دیگر و همچنین همدلی و نوعدوستی نهادینه‌شده در کهگیلویه و بویراحمد باعث شد پس از مرگ آن دو قاضی شاهد چنین واکنش‌های فراگیری باشیم.
این واکنش‌ها را می‌توان بارقه‌های امیدی دانست و باید بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد. متأسفانه آن‌قدر بر برخی شاخص‌های منفی در کهگیلویه و بویراحمد تأکید شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران حاضر نیستند پا به این استان بگذارند. اما اگر چنین رفتارهای نوعدوستانه‌ای بازنمایی شود و شهروندان کهگیلویه و بویراحمدی به این صورت به سایر استان‌های کشور معرفی شوند، مسیر برای توسعه کهگیلویه و بویراحمد نیز فراهم می‌شود. مسئولین کهگیلویه و بویراحمدی ببینند و بدانند این مردمان با مسئولین کارآمد و دلسوزشان چه برخوردی داشته‌اند؛ باشد که روزی همه ما رستگار شویم.