کبنانیوز - کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل: از مطلب وزیر امور خارجه عمان بر می‌آید که نباید ناامید باشیم و شکستی در کار نیست/ منتظر تصمیم پایتخت‌ها درباره پیشنهاد عمان بمانیم/ ایران و آمریکا می‌توانند بررسی معضلات سخت را به زمانی دیگر موکول کنند

کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل: از مطلب وزیر امور خارجه عمان بر می‌آید که نباید ناامید باشیم و شکستی در کار نیست/ منتظر تصمیم پایتخت‌ها درباره پیشنهاد عمان بمانیم/ ایران و آمریکا می‌توانند بررسی معضلات سخت را به زمانی دیگر موکول کنند

دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل گفت: از مطلب وزیر امور خارجه عمان بر می آید که نباید ناامید باشیم و شکستی در کار نیست و مذاکرات ادامه خواهد یافت. بعلاوه از این توئیت مستفاد می شود که طرفین نظرات یکدیگر را شنیده‌اند و رفته‌اند به پایتخت‌ها برای کسب تکلیف. شاید کلید درک توئیت وزیر عمانی سخنان آقای عراقچی باشد که گفته است "با راهکارهای عمان برای رفع موانع، احتمال پیشرفت وجود دارد". احتمالا راجع به این پیشنهادهایی که طرف عمانی داده، صحبت‌های اولیه ای در حد اختیارات دو هیات شده و قرار شده که در پایتخت ها کسب تکلیف کنند.
کوروش احمدی دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل در رابطه با فضای حاکم بر مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و در خصوص ارزیابی خود از ادامه روند این دور جدید گفت‌وگوها تا حصول یک توافق میان تهران و واشنگتن، تصریح کرد: مشکل اصلی، یعنی گره‌گاه اصلی، مانند همیشه در ۲۰ سال گذشته، همین مسئله غنی‌سازی در داخل کشور است. البته مسائل و مشکلات دیگری نیز وجود دارد که به نتیجه رسیدن در آن‌ها نیز مشکل است، اما از همه مشکل‌تر همین بحث غنی‌سازی است.
نباید ناامید باشیم؛ شکستی در کار نیست
وی افزود: در این دور پنجم هم که جمعه انجام شد، ظاهرا همین موضوع غنی سازی در مرکز بحث بوده است. در مورد نتیجه اطلاع دقیقی هنوز نداریم اما از توئیت وزیر عمانی چنین بر می آید که توافقی در مورد اصول کلی حاصل نشده است. اما از مطلب او بر می آید که نباید ناامید باشیم و شکستی در کار نیست و مذاکرات ادامه خواهد یافت. بعلاوه از این توئیت مستفاد می‌شود که طرفین نظرات یکدیگر را شنیده‌اند و رفته‌اند به پایتخت‌ها برای کسب تکلیف. اینکه مذاکرات ظاهرا دو سه ساعت بیشر طول نکشیده هم مهم است و می‌تواند به این معنی باشد که با توجه به ادامه بحث در مورد اصول کلی امکان ورود به جزئیات فراهم نشده است؛ به رغم اینکه هر دو تیم مذاکره کننده کارشناسانی همراه داشته‌اند. شاید کلید درک توئیت وزیر عمانی سخنان آقای عراقچی باشد که گفته است "با راهکارهای عمان برای رفع موانع، احتمال پیشرفت وجود دارد". احتمالا راجع به این پیشنهادهایی که طرف عمانی داده، صحبت‌های اولیه‌ای در حد اختیارات دو هیات شده و قرار شده که در پایتخت‌ها کسب تکلیف کنند.
مواضع مقامات آمریکایی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران یکدست شده است
مقامات آمریکایی موضع خود در مورد مسئله غنی‌سازی صفر را به صورت علنی از حدود دو هفته پیش مطرح کرده‌اند. در تاریخ ۴ می (۱۴ اردیبهشت)، ترامپ در شبکه ان‌بی‌سی، از برچیدن برنامه هسته‌ای ایران صحبت کرد و بعد هم بقیه مقامات آمریکایی، یعنی جی‌دی ونس معاون، مارکو روبیو وزیر خارجه و استیو ویتکاف نماینده ویژه رییس جمهور در این فاصله چند بار این مسئله را تکرار کردند. به هر حال، به نظر می‌رسد که یکدست برخورد می‌کنند و دیدگاهشان یکپارچه است. قبل از این، در دوره‌ای که دور اول و دوم مذاکرات انجام می‌شد، مواضع متضادی از طرف تیم سیاسی-امنیتی ترامپ عنوان می‌شد، اما بعداً مواضع یکدستی گرفتند و این مواضع یکدست هم‌اکنون ادامه دارد. از شواهد و قرائن هم برمی‌آید که در دو دور سوم و چهارم مذاکرات، همین مواضع را به هیئت ایرانی ارائه کردند. و احتمالاً اگر صحبتی از کنسرسیوم هم بوده، با این ملاحظه بوده که تأسیسات غنی‌سازی خارج از ایران باشد. فعلاً مسئله اصلی و حادی که مشکل ایجاد کرده، همین موضع آمریکا است. سه شنبه هم در صحبت‌های رهبری مشخص بود که از نظر ایران، موضع آمریکا کاملاً مردود است و در نتیجه این باعث مشکل شده است.
صحبت‌های رهبری نشان داد مواضع آمریکایی‌ها در رسانه‌ها و پای میز مذاکره یکی است
این دیپلمات با تجربه ایرانی با اشاره به سخنان اخیر رهبر انقلاب اظهار کرد: رهبری گفتند، این‌ها می‌گویند ایران نباید در داخل غنی‌سازی بکند، این یاوه است و این غلط زیادی است. این ظاهرا به این معنی است که آمریکایی‌ها آنچه که در رسانه و آشکارا گفتند را در میز مذاکره هم بیان کرده اند و رهبری بر اساس آنچه که در میز مذاکره گفته شده، اظهار نظر کردند، نه بر اساس آنچه که علنی گفته شده است. نمی‌دانم که آقای عراقچی به چه صورتی گفته باشد. من اکنون فرمولی که ایشان به کار برده‌اند را در ذهنم ندارم، اما این حرف که مطالب مطرح شده در مذاکره را نباید به صورت علنی مطرح کنند، حرف درستی است.
وی ادامه داد: اگر آقای عراقچی منظورشان این بوده باشد که این موضوع باید در مذاکره هم مطرح شود، این درست است. اما مواضع کلی و مواضع عام یعنی خط کلی سیاست یک کشور معمولاً علنی می‌شود. اینطور نیست که فقط خبرنگاران سؤال کنند و آن‌ها هم یک کلیاتی را بگویند. ایران می‌گوید ما غنی‌سازی را خط قرمز می‌دانیم و آن‌ها هم می‌گویند عدم غنی‌سازی در ایران خط قرمز است، محل اختلاف است.
ایران و آمریکا می‌توانند معضلات سخت را به زمانی دیگر موکول کنند
احمدی در پاسخ به این پرسش که آیا شما معتقدید تا زمانی که مسئله غنی‌سازی و این اختلافی که وجود دارد حل نشود، امکان توافق حتی در سطوح حداقلی ممکن نیست، گفت: در مذاکرات چندجانبه یا دو جانبه یک رویه‌ای به این شکل وجود دارد که وقتی به یک موضوع سخت می‌رسند که در موردش اختلاف نظر وجود دارد و اختلاف نظر هم در آن مقطع قابل حل نیست، معمولاً آن را در پرانتز می‌گذارند، رد می‌شوند و می‌روند سر بقیه موضوعات. بقیه موضوعات را مورد بررسی قرار می‌دهند و اگر به موضوع دشوار دیگری بر بخورند، آن را دوباره در پرانتز می‌گذارند و باز رد می‌شوند. اینطور مشخص می‌شود که در چه حوزه‌هایی اتفاق نظر ممکن است وجود داشته باشد و در چه موضوعاتی اختلاف نظر وجود دارد. در حقیقت مسائل سخت را برای آخر می‌گذارند.
ایران حتی اگر غنی‌سازی نداشته باشد بازرسی‌های آژانس اتفاق خواهد افتاد
این تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی با بیان اینکه راه‌های متفاوتی برای رسیدن به یک توافق وجود دارد، عنوان کرد: یک راهی که ممکن است وجود داشته باشد این است که فعلاً غنی‌سازی را در پرانتز بگذارند و به یک سری مسائل دیگر بپردازند تا ببینند که آیا قابل حل است یا نه. مثلاً فرض کنید ما چه غنی‌سازی در ایران داشته باشیم یا نداشته باشیم، به هر حال یک نظارت و یک بازرسی وجود خواهد داشت. هیات‌ها باید ببینند در مورد نظارت و بازرسی چگونه می‌توانند توافق کنند. مثلاً ببینند که مکانیزم ماشه به چه شکلی باید باشد و در مورد طیف دیگر از موضوعات چه دیدگاه هایی وجود دارد. اگر در مورد طیف دیگر از موضوعات دیدگاه‌ها به هم نزدیک باشد، این می‌تواند به نوبه خود باعث شود که طرفین در مورد غنی‌سازی یک تعدیل موضع و انعطافی نشان دهند.
یک توافق موقتی انجام شود
این کارشناس ارشد سیاست خارجی گفت: راه دیگر این است که برای نیل به یک توافق موقت تلاش شود. این توافق موقت می تواند راجع به یک سری از موضوعات، مثلاً در مورد سطح غنی‌سازی و موجودی اورانیوم غنی‌شده ۶۰ و ۲۰ و زیر ۵ درصدی و ... باشد. یعنی ایران یک امتیازاتی در مورد حجم ۲۷۵ کیلویی اورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی بدهد. ظاهراً ۷۰۰ کیلوگرم هم اورانیوم ۲۰ درصدی در ایران وجود دارد. ایران ممکن است بتواند در یک توافق موقت در این موارد امتیازاتی بدهد، مثلاً بخشی از این‌ها به خارج منتقل شود یا رقیق شود، در مقابل، آمریکا در مورد تحریم‌ها یک سری امتیازات بدهد. این توافق موقتی می تواند مانع توقف کار شود. در نتیجه چنین توافق موقتی یک فرصتی ایجاد می‌شود و یک جو مثبتی شکل می‌گیرد و این جو مثبت بعداً می‌تواند موجب ادامه مذاکرات شود. در آن صورت طرفین می‌توانند به مرور و بعد از چند هفته یا چند ماه، دوباره به موضوعاتی که در موردشان اختلاف جدی وجود داشته و موقتا کنار گذاشته شده، برگردند و ببینند که آیا می‌شود در این حوزه‌ها هم پیشرفت کرد یا نه.
اختلاف اصلی هسته‌ای بین ایران و آمریکاست
احمدی در خصوص اروپا و ارتباط آن به اختلافات بین ایران و آمریکا، خاطرنشان کرد: ما کلا کار زیادی با اروپا در مورد مذاکرات هسته‌ای نداریم؛ زیرا دعوای اصلی و اختلاف اصلی هسته‌ای بین ایران و آمریکاست. آمریکاست که تحریم‌هایی را اعمال کرده و ایران هم فعالیت هسته‌ای را انجام می‌دهد. همیشه این مشکل بین طرف اصلی ایران، یعنی آمریکا و طرف اصلی آمریکا، یعنی ایران، بوده است. در شرایطی که بین ایران و آمریکا مذاکره غیرممکن بوده، مثلاً در دوره جرج بوش، ایران با اروپایی‌ها مذاکره می‌کرد یا در دوره‌ای که موضوع ایران به شورای امنیت رفت، ۵ قدرت عضو شورای امنیت داخل مذاکرات شدند و ترجیح ایران هم این بود که دوجانبه با آمریکا مذاکره نکند.
اگر توافق بین ایران و آمریکا حاصل شود، مکانیزم ماشه به صورت خودبه‌خود منتفی است
وی در مورد مذاکرات چند جانبه و نقش سایر کشورهای ۵+۱ در جریان روند مذاکرات فعلی، گفت: در مذاکرات برجام، ۵ به اضافه ۱ یک طرف و ایران هم طرف مقابل شد. دیدیم که حضور کشورهای دیگر، حالا چه روسیه باشد، چه فرانسه، ایجاد مشکل کرد و حداقل موجب طولانی شدن مذاکرات شد. شاید مذاکرات برجام که دو سال طول کشید اگر دوجانبه بود، پنج یا شش ماهه تمام می‌شد. حالا چه چین و روسیه باشد، چه سه کشور اروپایی، خیلی کاره‌ای نیستند. یعنی اگر توافقی بین ایران و آمریکا حاصل شود، هیچ‌کدام از این کشورها هرگز مخالفت نخواهند کرد. دلیل هم ندارد که مخالفت کنند. چون تحریم‌ها را آمریکا اعمال کرده و غنی‌سازی هم ایران دارد انجام می‌دهد. این دو هستند که باید توافق کنند. لذا، اگر توافق بین ایران و آمریکا حاصل شود، مکانیزم ماشه به صورت خودبه‌خودی منتفی است.
وی با تاکید بر اینکه نمی‌شود ایران و آمریکا با هم توافق کرده باشند و بعد اروپایی‌ها بروند مکانیزم ماشه را فعال کنند. البته اختلافات زیاد بین ایران و اروپا وجود دارد در مهم‌ترین آنها، یعنی مسئله اوکراین و بحث زندانی‌های اروپایی در ایران و خیلی موضوعات دیگر که البته بحث دیگری است اما اگر توافقی در مورد برنامه هسته‌ای ایران حاصل شود، اروپایی‌ها هم استقبال خواهند کرد و مکانیزم ماشه فعال نمی‌شود. اما اگر توافق نشود، قطعاً مکانیسم ماشه فعال می‌شود. زیرا مکانیزم ماشه فقط برگرداندن شش قطعنامه نیست. مهم‌تر از آن شاید مسئله خارج شدن ایران از دستور کار شورای امنیت در ۲۶ مهر است که اگر مکانیزم فعال نشود، ایران از دستور کار شورای امنیت خارج می‌شود. این چیزی است که نه اروپایی‌ها می‌خواهند و نه آمریکایی‌ها می‌خواهند و تنها راه حلش نیل به یک توافق است. اگر توافق حاصل شود، آن‌وقت این قطعنامه ۲۲۳۱ ممکن است تمدید شود یا یک راه حل دیگری برای آن پیدا کنند. رابطه ما با اروپایی‌ها در مورد مذاکرات هسته ای اهمیت زیادی ندارد.
حمله به ایران حداقل نظر موافق آمریکا را می‌خواهد
احمدی در رابطه با تهدیدات اخیر اسرائیل خاطرنشان کرد: اسرائیل هم به هر حال بدون نظر آمریکا دست به تجاوزی نخواهد زد. حمله به ایران حداقل نظر موافق آمریکا را می‌خواهد. اگر نگوییم همکاری آمریکا را می‌خواهد. مادامی که مذاکره ادامه پیدا کند و احیاناً پیشرفتی در مذاکره داشته باشیم، بسیار بعید است که اسرائیل به ایران حمله کند. زیرا در صورت پیشرفت در مذاکره، آمریکا مخالف حمله اسرائیل خواهد بود.