دریافت لینک صفحه با کد QR
کبنا گزارش می‌دهد
گزارش تحلیلی | تقابل صریح در پرونده هسته‌ای؛ غنی‌سازی در مرکز منازعه تهران و واشنگتن / عراقچی: مواضع ما تغییر نمی‌کند / تخت‌روانچی: غنی‌سازی یک دستاورد ملی است
29 ارديبهشت 1404 ساعت 21:19
با شدت گرفتن تنش‌ها در آستانه دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا، غنی‌سازی اورانیوم به کانون اصلی اختلاف بدل شده است. در حالی که واشنگتن بار دیگر اعلام کرده ایران حتی یک درصد ظرفیت غنی‌سازی هم نباید داشته باشد، مقامات ایرانی با تأکید بر حقوق مشروع کشور، از ادامه فعالیت‌های هسته‌ای دفاع کرده‌اند.
با تشدید مواضع متناقض ایالات متحده درباره برنامه هسته‌ای ایران و تأکید مجدد مقامات ارشد ایرانی بر تداوم غنی‌سازی، تنش‌ها در آستانه دور جدید مذاکرات، وارد مرحله تازه‌ای شده است. از یک‌سو، واشنگتن با تکرار خطوط قرمز پیشین خود، غنی‌سازی اورانیوم را برای ایران غیرقابل پذیرش می‌داند و از سوی دیگر، تهران با اتکا به اصول معاهده ان‌پی‌تی و تأکید بر حقوق مشروع خود، هرگونه عقب‌نشینی در این زمینه را مردود می‌داند.
اظهارات صریح عراقچی: مواضع ما تغییر نمی‌کند
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به سخنان اخیر سخنگوی کاخ سفید، بار دیگر بر تداوم فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تأکید کرد و گفت: «هرچقدر تکرار کنند، مواضع ما تغییر نمی‌کند؛ مواضع ما روشن است، به غنی‌سازی ادامه می‌دهیم.»
اظهارات عراقچی در پاسخ به مواضع جدید «کارولین لویت»، سخنگوی کاخ سفید، مطرح شد که در یک نشست خبری رسمی اعلام کرده بود: «ما به خطوط قرمز اعلام شده از سوی ویتکاف (مذاکره‌کننده ارشد آمریکا) پایبند هستیم. ایران حق غنی‌سازی ندارد.»
لویت همچنین به ادعاهای مطرح‌شده توسط استیو ویتکاف، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، استناد کرد و گفت که وی در مصاحبه با شبکه ABC صراحتاً اعلام کرده است: «ما حتی اجازه یک درصد ظرفیت غنی‌سازی را نیز نمی‌دهیم.»
پاسخ ایران به فشارها: حقوق مشروع قابل مصالحه نیست
ایران در برابر این مواضع، بر حقوق خود ذیل معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) تأکید دارد. عراقچی در تماس تلفنی با هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، نیز ضمن ارائه گزارشی از آخرین روند مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا و دیدار با سه کشور اروپایی، اظهار داشت: «حقوق ایران در بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای غیرقابل چشم‌پوشی است. اگر در طرف مقابل اراده واقعی وجود داشته باشد و حقوق مشروع ایران به رسمیت شناخته شود، ما آماده شکل‌دهی به توافقی برد-برد در ازای پایان تحریم‌ها هستیم.»
مواضع متناقض آمریکا؛ فضای مذاکراتی مشوش
مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، نیز با انتقاد از مواضع ناپایدار آمریکا گفت: «مواضع زیگزاگی، متناقض و متضاد آمریکایی‌ها فضا را مشوش می‌کند. هیچ‌کس نمی‌تواند با اطمینان بگوید این نوسانات تأثیری ندارد. اگر موضع آمریکایی‌ها غنی‌سازی صفر برای ایران باشد، کار به جایی نخواهد رسید.»
وی با تأکید بر اینکه مذاکرات باید در فضای رسمی و نه رسانه‌ای دنبال شود، خاطرنشان کرد: «ما همواره گفته‌ایم که گفت‌وگو باید در اتاق مذاکرات انجام شود، اما برخی از طرف‌های آمریکایی ترجیح می‌دهند از طریق رسانه‌ها گفت‌وگو کنند. طبیعی است که ما هم در پاسخ، مواضع خود را علناً اعلام می‌کنیم.»
تخت‌روانچی ادامه داد: «مواضع ما درباره غنی‌سازی روشن است و بارها با صراحت بیان شده است. غنی‌سازی یک دستاورد ملی و حاصل تلاش دانشمندان ایرانی است. ما در این زمینه عقب‌نشینی نخواهیم کرد.»
نبود پیشنهاد مکتوب از سوی واشنگتن؛ ابهام در روند گفت‌وگوها
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در سخنانی مهم اعلام کرد که تا این لحظه هیچ پیشنهاد مکتوبی از سوی طرف آمریکایی دریافت نشده است: «تمام پیشنهادهایی که تا امروز دریافت شده، صرفاً شفاهی بوده و آن هم به‌صورت مکرر دستخوش تغییر شده است. این وضعیت باعث ابهام و سردرگمی در مسیر گفت‌وگوها می‌شود.»
وی با رد شایعه طرح «کنسرسیوم هسته‌ای» از سوی ایران، تصریح کرد: «ایده کنسرسیوم هسته‌ای از سوی ما مطرح نشده است. این طرح به هیچ‌عنوان قرار نیست جایگزین غنی‌سازی شود. اگر نیت از طرح چنین ایده‌ای، کنار گذاشتن غنی‌سازی باشد، چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.»
نقطه اصطکاک در غنی‌سازی باقی مانده است
تحلیل محتوای مواضع رسمی دو طرف نشان می‌دهد که پرونده هسته‌ای ایران همچنان بر سر موضوع غنی‌سازی اورانیوم دچار بن‌بست است. آمریکا این فعالیت را خط قرمز امنیتی خود معرفی می‌کند و ایران آن را حق قانونی و غیرقابل مصالحه می‌داند. از سوی دیگر، نبود انسجام در مواضع آمریکا، عدم ارائه پیشنهاد مکتوب، و استفاده از کانال‌های رسانه‌ای به جای روندهای دیپلماتیک رسمی، چشم‌انداز روشنی برای پیشرفت مذاکرات باقی نمی‌گذارد.
در شرایطی که قرار است دور پنجم مذاکرات برگزار شود و میزبان آن به‌احتمال زیاد عمان خواهد بود، تهران خواهان تداوم مذاکرات در فضای رسمی، منظم و بدون فرسایش روانی ناشی از ناهماهنگی طرف مقابل است. با این حال، اگر ایالات متحده همچنان بر مواضع «غنی‌سازی صفر» پافشاری کند، پیش‌بینی نتیجه ملموسی از این گفت‌وگوها دشوار خواهد بود.
کد مطلب: 499720