تاریخ انتشار
دوشنبه ۸ ارديبهشت ۱۴۰۴ ساعت ۲۱:۴۳
کد مطلب : ۴۹۸۸۱۲
حادثه بندر شهید رجایی /

مذاکرات هسته‌ای و انفجار در بندر راهبردی نزدیک تنگه هرمز؛ بازی توافق پیچیده‌تر می‌شود؟

۰
مذاکرات هسته‌ای و انفجار در بندر راهبردی نزدیک تنگه هرمز؛ بازی توافق پیچیده‌تر می‌شود؟
کبنا ؛انفجار در بندر شهید رجایی، به ویژه با توجه به زمان وقوع آن، باعث شده بسیاری در ایران درباره احتمال خرابکاری گمانه‌زنی کنند.
به گزارش کبنا نیوز، تهران و واشنگتن سومین دور مذاکرات غیرمستقیم درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را به پایان رسانده‌اند. در حالی که مذاکرات وارد مرحله حساسی شده که در آن جزئیات می‌توانند سرنوشت توافق را تعیین کنند، دو طرف قرار است در اروپا گرد هم آیند. این در حالی است که انفجاری مرگبار در بندرعباس، پرسش‌هایی را ایجاد کرده، درباره این‌که آیا این حادثه یک اتفاق بوده یا یک عملیات مخفیانه اسرائیل برای به شکست کشاندن مذاکرات.
مذاکرات هسته‌ای
به نوشته امواج مدیا، پس از گفت‌وگوها در عمان در تاریخ ۲۶ آوریل، دو طرف توافق کردند که دور بعدی مذاکرات را در تاریخ ۳ می از سر بگیرند. مذاکرات در مسقط بیش از شش ساعت به طول انجامید و شامل گفت‌وگوهای سیاسی بین عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و استیو ویتکوف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه بود. به طور هم‌زمان، برای نخستین بار، گفت‌وگوهایی در سطح کارشناسی نیز صورت گرفته که گامی مهم به سوی بحث‌های فنی در زمینه‌های مرتبط با عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و رفع تحریم‌ها به شمار می‌آید.
عراقچی این مذاکرات را «بسیار جدی و متمرکز بر دستورکار» توصیف کرد. وی با اذعان به پیشرفت‌های صورت گرفته، تصریح کرد که «همچنان بر سر مسائل عمده و جزئیات اختلاف نظر وجود دارد». عراقچی افزود: «من از روند و سرعت مذاکرات رضایت دارم. جدیت و اراده در مذاکرات وجود دارد. اما آیا می‌توان به توافق رسید؟ من امیدوارم، اما با احتیاط بسیار».
یک مقام آمریکایی بدون ذکر نام به پایگاه خبری «آکسیوس» تأیید کرد که «پیشرفت‌های بیشتری حاصل شده»، اما در عین حال تأکید کرد که «کارهای زیادی باقی مانده است.»
ایران آمریکا عمان
رسانه‌های ایران در تاریخ ۲۷ آوریل همچنان لحنی خوشبینانه نسبت به آینده مذاکرات داشتند، اما اذعان کردند که با تمرکز مذاکره‌کنندگان بر جزئیات توافق احتمالی، روند پیشرفت ممکن است کند شود. 
روزنامه اصلاح‌طلب هم‌میهن از «پیشرفت سریع مذاکرات» تمجید کرد، در حالی که روزنامه دنیای اقتصاد عنوان کرد که «میل مشترکی برای دستیابی به توافق» وجود دارد. عبدالرضا فرجی‌راد، تحلیلگر سیاسی، در روزنامه اصلاح‌طلب آرمان ملی هم نوشت که «مذاکرات فنی دشوارتر و زمان‌برتر خواهد بود». از این رو، او استدلال کرد که موفقیت «نیازمند صبر، دقت و انعطاف‌پذیری بیشتری از سوی هر دو طرف» خواهد بود.
در روزنامه محافظه‌کار خراسان، محمدمهدی رحیمی، تحلیلگر سیاسی، تاکید کرد که بند «بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل» که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران پیش‌بینی شده بود، طبق برنامه در اکتبر ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد. این در حالی است که گزارش‌هایی از فشار غرب برای طولانی‌کردن بندهای پایان توافق ۲۰۱۵ در هر توافق جدیدی منتشر شده است.
انفجار
در حالی که مذاکرات در عمان در جریان بود، انفجاری مهیب در یک پایانه کانتینری در بندر شهید رجایی بندرعباس رخ داد که دست‌کم ۴۰ کشته و بیش از ۱۰۰۰ مجروح برجای گذاشت.
علی خضریان، نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، در تاریخ ۲۷ آوریل اعلام کرد که این انفجار در پایانه‌ای رخ داده که متعلق به شرکت خدمات بندری و دریایی سینا است؛ شرکتی که زیرمجموعه بنیاد مستضعفان، یکی از نهادهای قدرتمند دولتی، محسوب می‌شود. سعید جعفری، مدیرعامل شرکت خدمات بندری و دریایی سینا، نیز همان روز اعلام کرد که «کالاهای بسیار خطرناکی» به عنوان «کالاهای معمولی» در اسکله آسیب‌دیده نگهداری می‌شده است.
اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، گفته که ظرفیت حداکثری اسکله‌ای که انفجار در آن رخ داده یک‌دهم ظرفیت کل ۳۰ هزار کانتینری کل بندر است، با این حال این حادثه را «بسیار مهم» توصیف کرده است. 
برخی ناظران ادعا کردند که دود نارنجی‌رنگی که از آتش اولیه برخاست، با سوختن موادی شیمیایی که ممکن است در تولید سوخت موشک به کار روند، مطابقت دارد. با این حال، رضا طلایی‌نیک، سخنگوی وزارت دفاع، در تاریخ ۲۷ آوریل اعلام کرد که هیچ گونه سوختی - چه برای مصارف نظامی و چه غیرنظامی - در منطقه وقوع حادثه نگهداری نمی‌شده است. وی رسانه‌های خارجی را متهم کرد که با انتشار «اخبار جعلی هدفمند» دست به «عملیات روانی» زده‌اند. با وجود جریان داشتن تحقیقات، مقامات تاکنون علت رسمی حادثه را اعلام نکرده‌اند.
انفجار بندرعباس
این انفجار، به ویژه با توجه به زمان وقوع آن، باعث شده بسیاری در ایران درباره احتمال خرابکاری گمانه‌زنی کنند. نورنیوز، رسانه نزدیک به علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر ایران، این سوال را مطرح کرد که آیا همزمانی این حادثه با مذاکرات عمان «اتفاقی است یا برنامه‌ریزی‌شده.» این رسانه هشدار داد که نباید به سرعت نتیجه‌گیری کرد و در حالی که مذاکرات هسته‌ای با آمریکا در جریان است، بر «لزوم صبر» تأکید نمود. 
روزنامه اصولگرای کیهان از مقامات خواست تا هرچه سریع‌تر نتایج تحقیقات را اعلام کنند و مشخص شود که آیا حادثه ناشی از «قصور و اشتباه» بوده یا «عوامل دیگری» در کار بوده‌اند. آرمین منتظری، روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب، با اشاره به اهمیت تجاری بندر شهید رجایی و زمان‌بندی وقوع حادثه، نتیجه گرفت که «احتمال دخالت خارجی بالاست.»
در میان ادامه بحث‌ها درباره علت انفجار بندر، این فاجعه موجی از همبستگی میان مردم ایران به راه انداخت. ساکنان بندرعباس به سرعت برای اهدای خون به بانک خون محلی مراجعه کردند. در همین حال، اپلیکیشن تاکسی اینترنتی تپسی - با وجود آنکه در بندرعباس فعالیت ندارد - کدی برای سفر رایگان از طریق رقیب خود اسنپ به شهروندان این شهر ارائه داد تا بتوانند بدون پرداخت هزینه به مراکز اهدای خون دسترسی پیدا کنند.
رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان در تاریخ ۲۷ آوریل به بندرعباس سفر کرد تا از مجروحان حادثه عیادت کرده و از محل انفجار بازدید کند. رهبری نیز در تاریخ ۲۷ آوریل با صدور بیانیه‌ای به خانواده‌های قربانیان تسلیت گفت. رهبری در این بیانیه از مسئولان خواست تا «هرگونه قصور یا اقدام عمدی» در وقوع حادثه را «به طور کامل بررسی کرده» و «اقدامات قانونی مناسب» را انجام دهند. در همین حال، دولت روز ۲۸ آوریل را روز عزای عمومی اعلام کرد.
پیشرفته‌ترین بندر کانتینری ایران
بندر شهید رجایی بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین بندر کانتینری ایران است که بیش از ۵۵ درصد از کل تجارت کشور و حدود ۸۵ درصد از کل جابه‌جایی‌های کانتینری ایران را مدیریت می‌کند. این بندر با ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۱۰۰ میلیون تن کالا، به عنوان اصلی‌ترین دروازه تجاری کشور عمل می‌کند.
بندر شهید رجایی در موقعیتی راهبردی در نزدیکی تنگه هرمز قرار دارد و ایران را به ۸۰ بندر جهانی متصل می‌کند؛ اهمیت آن هم در حوزه واردات و صادرات و هم در زمینه ترانزیت منطقه‌ای حیاتی است. مقیاس گسترده و سطح بالای اتصال این بندر باعث شده که نقشی محوری در اقتصاد ایران و جریان تجارت بین‌المللی ایفا کند.
انفجار بندرعباس
با وجود تکذیب رسمی نگهداری هرگونه مواد خطرناکی که ممکن است در تولید سوخت موشک به کار رود، برخی گزارش‌های رسانه‌های غربی مدعی بودند که در اوایل سال جاری میلادی کشتی‌هایی حامل چنین موادی در این بندر پهلو گرفته‌اند.
اسرائیل که خواهان «برچیده شدن کامل برنامه هسته‌ای ایران» چه از طریق دیپلماسی و چه با حمله نظامی است، سابقه طولانی در انجام عملیات‌های مخفیانه علیه ایران، به ویژه در حوزه‌های هسته‌ای و موشکی دارد.
از جمله عملیات‌های مخفیانه‌ای که به اسرائیل نسبت داده می‌شود می‌توان به حمله سایبری استاکس‌نت در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد. این ویروس که گفته می‌شود حاصل همکاری مشترک آمریکا و اسرائیل بوده، سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم ایران را هدف قرار داد.
تل‌آویو همچنین متهم به دست داشتن در مجموعه‌ای از ترورهای دانشمندان هسته‌ای ایرانی است. افزون بر این، اسرائیل با انفجارهای صورت‌گرفته در مراکز نظامی و هسته‌ای ایران و نیز با سرقت آرشیوهای هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸ مرتبط دانسته می‌شود.
مسیر پیش‌رو
تحقیقات ایران درباره انفجار بندرعباس به دقت زیر نظر گرفته خواهد شد؛ نه تنها در داخل کشور، بلکه همچنین از سوی دولت‌ها و سرویس‌های اطلاعاتی خارجی.
اگر گزینه خرابکاری تأیید شود، می‌تواند بی‌اعتمادی جدیدی به روند مذاکرات هسته‌ای تزریق کند و احتمالاً ایران را به اتخاذ مواضع سخت‌گیرانه‌تر در میز مذاکره سوق دهد. با این حال، تصمیم‌گیران در تهران به خوبی آگاه خواهند بود که هدف خرابکاری توسط بازیگران ثالث، به شکست کشاندن دیپلماسی است و از این رو، احتمالاً در تعیین مواضع خود این نکته را در نظر خواهند گرفت. در مقابل، اگر حادثه به طور رسمی یک اتفاق تلقی شود، مقامات ممکن است تلاش کنند تا اثرات آن را کمرنگ جلوه دهند تا روند دیپلماسی حفظ شود.
ایران آمریکا
در همین حال، انتظار می‌رود که دور بعدی مذاکرات به طور عمیق‌تری به مسائل فنی مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم، جدول زمانی رفع تحریم‌ها و ارائه تضمین‌هایی علیه نقض‌های احتمالی در آینده بپردازد—به ویژه با توجه به خروج یکجانبه رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در نخستین دوره ریاست جمهوری خود (۲۰۱۷–۲۰۲۱).
مقامات ایرانی و آمریکایی هر دو به نظر می‌رسد که بر حفظ شتاب مذاکرات پایبند هستند، اما مذاکره‌کنندگان با پنجره زمانی فشرده‌ای برای نهایی کردن توافق روبه‌رو هستند.
هرچه مذاکرات بیشتر طول بکشد، احتمال بروز فشارهای سیاسی داخلی و بین‌المللی که می‌توانند مانع ایجاد کنند افزایش می‌یابد—علاوه بر فرصت‌هایی که برای بازیگران مخالف دیپلماسی ایران و آمریکا فراهم می‌شود.
نام شما

آدرس ايميل شما

چهار عبارتی که می‌توانند ازدواج را نابود کنند

چهار عبارتی که می‌توانند ازدواج را نابود کنند

پرهیز از جملات مخربی مانند «تو همیشه...»، «باشه هر کاری می‌خوای بکن»، «من خوبم» و «چقدر ...
این وسایل را هرگز نباید در یک پریز برق مشترک وصل کنید

این وسایل را هرگز نباید در یک پریز برق مشترک وصل کنید

وسایل پرمصرف مانند بخاری برقی، مایکروویو و سشوار باید به پریز‌های جداگانه وصل شوند تا ...
در محاصره دلار و بی‌اعتمادی؛ آیا این‌بار مذاکرات به نتیجه می‌رسد؟

در محاصره دلار و بی‌اعتمادی؛ آیا این‌بار مذاکرات به نتیجه می‌رسد؟

در حالی‌که ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای را آغاز کرده‌اند،...
1