دریافت لینک صفحه با کد QR
در گفت‌وگو با کبنانیوز مطرح شد
کاهش 50 درصدی بارش‌ها در کهگیلویه و بویراحمد / 60 چشمه آب خشک شد / افت سطح 2865 حلقه چاه آب / ۴۶ جلسه برای مدیریت بحران آب در استان؛ آیا مصوبات گره‌گشای تنش آبی بی‌سابقه است؟ / با وجود ۱۸ پروژه سدسازی، چرا کهگیلویه و بویراحمد همچنان تشنه می‌ماند؟
29 تير 1404 ساعت 12:26
در سایه کاهش ۵۰ درصدی بارش‌ها و خشک شدن ۶۰ دهنه چشمه و افت سطح ۲۸۶۵ حلقه چاه، مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد سدسازی را «ضرورتی اجتناب‌ناپذیر» می‌داند. اما با وجود ۱۸ پروژه سدسازی در مراحل مختلف، این پرسش اساسی مطرح است که آیا اقدامات انجام شده، متناسب با عمق بحران و آینده آبی استان است؟
در سایه کاهش ۵۰ درصدی بارش‌ها و خشک شدن ۶۰ دهنه چشمه و افت سطح ۲۸۶۵ حلقه چاه، مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد سدسازی را «ضرورتی اجتناب‌ناپذیر» می‌داند. اما با وجود ۱۸ پروژه سدسازی در مراحل مختلف، این پرسش اساسی مطرح است که آیا اقدامات انجام شده، متناسب با عمق بحران و آینده آبی استان است؟
به گزارش کبنانیوز، آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد، در گفت‌وگوی اختصاصی با کبنا نیوز، ضمن تبیین دستاوردها و عملکرد این شرکت، به جهش چشمگیر اعتبارات و نقش مؤثر رسانه‌ها در تحقق این مهم اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها به عنوان پل ارتباطی ارزشمندی میان مردم و مسئولان است.
وی تأکید کرد که هر دستگاه اجرایی، دستاوردهایی دارد که بر اساس شاخص‌های متعددی ارزیابی می‌شوند و عملکرد شرکت آب منطقه‌ای در برخی شاخص‌ها، به ویژه جذب اعتبارات، مطلوب بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به رشد قابل توجه اعتبارات، اظهار داشت: در سال ۱۴۰۲، ما موفق به جذب حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار شدیم و این رقم در سال جاری به بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار مصوب افزایش یافته است. همچنین، در بخش اعتبارات جاری نیز حدود ۵۰۰ میلیارد تومان تخصیص یافته است که به‌طور کلی، گردش مالی شرکت آب منطقه‌ای در سال جاری به حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان می‌رسد.
مصلح علت اصلی این رشد قابل توجه اعتبارات را، اهمیت و اثرگذاری پروژه‌ها در سطح کشور دانست.
وی در ادامه بر نقش مؤثر رسانه‌ها در این موفقیت تأکید کرد و افزود: "به باور من، یکی از دلایل اصلی رشد قابل‌توجه اعتبارات شرکت آب منطقه‌ای در سال‌های اخیر، نقش مؤثر رسانه‌ها بوده است. رسانه‌ها با همراهی و اطلاع‌رسانی مناسب، توانسته‌اند اهمیت پروژه‌های ما را به‌خوبی منعکس کنند. این موضوع را به آقای استاندار نیز عرض کرده‌ام.
وی با یادآوری این نکته که در سال گذشته، اعتبار مصوب این شرکت حدود ۹۵۰ میلیارد تومان بوده، اظهار داشت: اما در عمل، موفق به جذب ۱۷۰۰ میلیارد تومان شدیم. این افزایش قابل‌توجه، نتیجه رایزنی‌های دستگاه‌های اجرایی، حمایت‌های استاندار محترم، نمایندگان مردم و مسئولان ارشد کشور و همچنین حساسیت ایجادشده توسط رسانه‌ها بوده است. رسانه‌ها با برجسته کردن اهمیت و اثرگذاری پروژه‌ها، نقش مهمی در جلب توجه سازمان برنامه‌وبودجه و دیگر نهادهای تصمیم‌گیر ایفا کرده‌اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت منابع آبی استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخت و اظهار کرد: "استان کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی معادل یک درصد از کل کشور، سالانه حدود ۱۱.۲ میلیارد مترمکعب بارش دریافت می‌کند که معادل ۱۰ درصد بارش‌های کل کشور است. از این میزان، ۸.۲ میلیارد مترمکعب به‌صورت روان‌آب درمی‌آید که ۵.۶ میلیارد مترمکعب آن در داخل استان تولید می‌شود و ۲.۶ میلیارد مترمکعب از خارج استان، عمدتاً از استان فارس، وارد می‌شود.
.jpg)
مصلح به توزیع نامتوازن زمانی بارش‌ها در استان اشاره کرد و گفت: "نکته جالب‌توجه این است که اگر این ۱۱.۲ میلیارد مترمکعب بارش به‌صورت یکنواخت در طول ۱۲ ماه سال توزیع می‌شد، شاید نیازی به سدسازی نداشتیم؛ همانند مناطق شمالی کشور که بارندگی‌ها به‌طور مستمر رخ می‌دهد. اما به دلیل حکمت الهی، این بارش‌ها در استان ما در بازه زمانی ۴ تا ۵ ماهه متمرکز است. در این ۴ تا ۵ ماه، تنها ۲۵ درصد از نیاز آبی ما وجود دارد، درحالی‌که ۷۵ درصد نیاز آبی استان در ماه‌هایی است که بارندگی وجود ندارد.
وی تأکید کرد: بنابراین، سدسازی در استان ما یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. ما باید بخشی از حجم بارندگی را در این ۴ تا ۵ ماه ذخیره کنیم تا بتوانیم در ماه‌های خشک سال از آن استفاده کنیم. این امر به مدیریت بهینه منابع آبی و توسعه پایدار استان کمک شایانی خواهد کرد.
مصلح با یادآوری دیداری در سال ۱۳۹۰ با حضرت آیت‌الله ملک‌حسینی (ره)، به نقل قولی از ایشان پرداخت: خداوند به مورچه نیز این عقل را داده که آذوقه زمستان خود را در تابستان جمع‌آوری کند. ما که انسان هستیم، باید این عقلانیت را داشته باشیم که آب مورد نیاز تابستان و زمستان خود را ذخیره کنیم.
مدیرعامل آب منطقه‌ای افزود که آیت‌الله ملک‌حسینی (ره) در آن زمان از پروژه‌های سدسازی در استان دفاع کردند و این دیدگاه مورد تأیید فرزند ایشان و دیگر مقامات نیز بوده است.
در همین راستا، اقداماتی برای سدسازی در استان آغاز شده است. مصلح اعلام کرد: در حال حاضر، سه سد در حال بهره‌برداری، سه سد در حال اجرا و دوازده سد در مرحله مطالعه داریم. این فعالیت‌ها در شرایطی انجام می‌شود که استان ما با چالش جدی خشکسالی مواجه است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان به آمار نگران‌کننده بارش‌ها اشاره کرد و گفت: از ابتدای مهرماه سال گذشته تا ۲۳ تیرماه سال جاری (سال آبی جاری)، میانگین بارش در استان حدود ۳۴۴ میلی‌متر بوده است. این رقم در مقایسه با میانگین بارش ۷۰۰ میلی‌متری سال‌های گذشته، کاهشی حدود ۵۰ درصد را نشان می‌دهد. این کاهش بارش تأثیرات گسترده‌ای بر منابع آبی استان داشته است.
مصلح به تفصیل به پیامدهای این کاهش بارش پرداخت و گفت: ما در استان ۲۸۶۵ حلقه چاه داریم که همگی دچار افت سطح آب شده‌اند. این افت در برخی مناطق بین نیم تا سه متر بوده و حتی برخی چاه‌ها کاملاً خشک شده‌اند. برای مثال، دو چاه عمیق در دشت روم و دیگر مناطق دچار این وضعیت شده‌اند.
وی افزود: تاکنون خشک شدن ۶۰ دهنه چشمه در استان گزارش شده است که بیشتر در حوزه شهرستان‌های بویراحمد و دنا قرار دارند. رودخانه‌های استان نیز به‌طور محسوسی کاهش جریان داشته‌اند. برای نمونه، رودخانه بشار در پل اول حدود ۲.۵ تا ۳ مترمکعب بر ثانیه، رودخانه زهره حدود ۳ مترمکعب و رودخانه خیرآباد نیز به همین ترتیب کاهش جریان داشته‌اند. قنات‌ها نیز یا خشک شده‌اند یا با کاهش شدید آب مواجه شده‌اند. به‌طور کلی، منابع آب سطحی استان نیز افت قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند.
وی همچنین تأکید کرد که در علم آب، وقتی حجم و کمیت منابع آبی کاهش می‌یابد، کیفیت آن‌ها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در حال حاضر، علاوه بر کاهش حجم منابع آبی، کیفیت آن‌ها نیز افت کرده است.
در ادامه، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، به وضعیت سدهای مهم استان پرداخت و گفت: سد کوثر با حدود ۷۸ درصد پرشدگی، یکی از سدهای با مخزن پر در سطح کشور است و شاید رتبه اول پرشدگی مخزن را در ایران داشته باشد. این سد هم‌اکنون آب مورد نیاز حدود ۲.۵ میلیون نفر، شهر گچساران، بخشی از خوزستان، پتروشیمی و پلیمر گچساران، تأسیسات نفت و گاز و حدود ۶ تا ۷ هزار هکتار از اراضی پایین‌دست را تأمین می‌کند. سد چم‌شیر هنوز به‌طور کامل آبگیری نشده است، زیرا پس از افتتاح، بخشی از آب آن برای تأمین نیازهای پایین‌دست اختصاص یافته است. در حال حاضر، ورودی این سد حدود ۳ مترمکعب بر ثانیه و خروجی آن ۱۰ مترمکعب بر ثانیه است. سد شاه‌قاسم نیز که فاقد پایه است، معمولاً در زمستان و از طریق ذوب برف‌ها آبگیری می‌شود. بااین‌حال، به دلیل کاهش بارش‌ها، مدیریت کرده‌ایم که تنها باغات پایین‌دست را تأمین آب کنیم. حجم مخزن این سد اکنون به کمتر از ۲۰۰ هزار مترمکعب، یعنی حدود ۲ درصد ظرفیت آن، رسیده است.
مصلح با توجه به اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد بالاترین درصد کاهش بارش در کل کشور را تجربه کرده است، از اقدامات متعددی برای مدیریت این بحران خبر داد: از ابتدای سال تاکنون، ۴۶ جلسه شورای حفاظت از منابع آب و سازگاری با کم‌آبی برگزار شده است. این جلسات به ریاست استاندار، معاون استاندار یا فرمانداران و با حضور شرکت آب منطقه‌ای تشکیل شده و تمام تدابیر لازم برای عبور از تنش آبی اتخاذ و پایش شده است.
آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد، در ادامه، تأکید کرد که احتمالاً هیچ استانی به‌اندازه کهگیلویه و بویراحمد تا این لحظه جلسات تخصصی در زمینه مدیریت منابع آبی برگزار نکرده است.
مصلح بیان داشت که این شرکت با همکاری شوراها، دهیاران، کشاورزان، معتمدین، تشکل‌های آب‌بران، ائمه جمعه و جماعات و سایر گروه‌ها، جلسات متعددی را برگزار کرده است.
او افزود: در این جلسات، سناریوهایی برای بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت تدوین شده و بر اساس این سناریوها، اقدامات لازم انجام گرفته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای به جزئیات اقدامات انجام شده در بخش آب شرب اشاره کرد و گفت: در اولین جلسه شورای حفاظت از منابع آب مصوب شد که شکستگی‌های شبکه‌های آبرسانی ترمیم شود و مخازن جدید وارد مدار آبرسانی شوند.
مصلح از تکمیل مخزن ۲۰ هزار مترمکعبی شرب دهدشت با هزینه‌ای بالغ بر ۳۵۰ میلیارد تومان توسط شرکت آب منطقه‌ای خبر داد.
او افزود: آبگیری آزمایشی این مخزن هفته گذشته با حضور استاندار آغاز شد. این مخزن می‌تواند آب شرب شهر دهدشت را به‌مدت هفت شبانه‌روز، حتی در شرایط بحرانی مانند قطعی برق یا زلزله، بدون هیچ مشکلی تأمین کند. عملیات اجرایی مخزن ۱۵ هزار مترمکعبی در حوزه بویراحمد نیز آغاز شده است. تعمیرات تمامی چاه‌های آب شرب انجام شده و شرکت آب و فاضلاب نیز از محل اعتبارات تنش آبی، بودجه‌های قابل‌توجهی از سطح ملی دریافت کرده و در حال اجرای پروژه‌های مربوطه است. حفاری چاه‌های جدید در حوزه باشت، چهار حلقه چاه جدید حفاری شده و شرایط تأمین آب این منطقه بهبود یافته است. پروژه تأمین آب شرب دیشموک و چاروسا، به‌عنوان یکی از پروژه‌های مهم استان، امسال در بودجه قرار گرفت و عملیات اجرایی آن آغاز شده است. سامانه انتقال آب سد تنگ سرخ یاسوج مجوز اجرایی دریافت کرده و مطالعات آن به پایان رسیده است. مناقصه این پروژه در مردادماه برگزار خواهد شد.
مصلح اعلام کرد: علاوه بر پروژه‌های کلان، اقدامات کوتاه‌مدت نیز برای مدیریت بحران آب در نظر گرفته شده است. حدود ۲۰ تانکر آبرسان جدید به استان وارد شده و در اختیار عشایر، کشاورزان و روستاهایی که با مشکل کمبود آب مواجه هستند، قرار گرفته است. تعدادی چاه جدید در مناطق مختلف استان شناسایی و تعیین محل شده که برخی در حال حفاری هستند و برخی دیگر به‌زودی حفاری خواهند شد. همچنین، در بخش کشاورزی، اقداماتی نظیر تعمیرات، سرویس و لایروبی شبکه‌های آبیاری انجام شده است.
.jpg)
مصلح توضیح داد: به‌عنوان مثال، در شبکه‌های چیتاب، دشت‌روم، امامزاده جعفر و... حدود ۱۰۰ میلیارد تومان برای تعمیرات، سرویس و لایروبی هزینه شده است. در حوزه صنعت نیز اقداماتی در راستای صرفه‌جویی در مصرف آب انجام شده که بخشی از تلاش‌های شرکت آب منطقه‌ای برای مدیریت بهینه منابع آبی در شرایط تنش آبی کنونی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد، در ادامه، اظهار داشت که اقدامات انجام‌شده در مدیریت بحران آبی استان شامل هر دو بخش مدیریتی و سازه‌ای بوده است.
وی به اقدامات غیرسازه‌ای اشاره کرد که شامل تدوین سازوکارها و الگوهای کشت، با تأکید بر محدودیت کشت گیاهان پرآب‌بر نظیر برنج در مناطقی که در معرض بحران آبی هستند، می‌شود. این اقدامات با هدف کاهش خسارت به کشاورزان اجرایی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای افزود: همچنین، جلساتی با پرورش‌دهندگان ماهی برگزار شده تا ظرفیت تولید آن‌ها به‌گونه‌ای مدیریت شود که در صورت کاهش شدید منابع آبی، متحمل ضرر نشوند.
او تأکید کرد که این اقدامات با هماهنگی فرمانداران، بخشداران، شوراها و دهیاران انجام و تاکنون به‌دقت رصد شده است. گزارش این فعالیت‌ها نیز به اطلاع استاندار، مجموعه‌های امنیتی و قضایی استان رسیده است.
مصلح با وجود کاهش ۵۰ درصدی بارش در استان، که می‌توانست تبعات دشواری به دنبال داشته باشد، خوشبختانه با مدیریت مناسب، اثرات کم‌بارشی بر زندگی، معیشت و امور روزمره مردم به حداقل رسیده است. وی گفت: "در حال حاضر، با روش‌های مدیریتی خاص، کشاورزی ادامه دارد و تأمین آب شرب نیز همچنان در حال انجام است.
مصلح در این باره توضیح داد: از جمله اقدامات مهم دیگر، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز، پر کردن چاه‌های غیرمجاز و نصب کنتورهای هوشمند با جدیت دنبال شده است. برای مثال، طبق برنامه‌ریزی، باید ۹۰ کنتور هوشمند در سال نصب می‌شد که تاکنون حدود ۵۰ درصد آن‌ها، با وجود اینکه هنوز در تیرماه هستیم، نصب شده است.
وی همچنین به حجم بی‌سابقه تعمیرات، سرویس و نگهداری منابع آبی، چاه‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ، چه در حوزه شرکت آب منطقه‌ای و چه در حوزه آب و فاضلاب، اشاره کرد که در هیچ سالی به این اندازه انجام نشده بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد در کنار اقدامات کوتاه‌مدت، به برنامه‌ریزی برای مدیریت بلندمدت منابع آبی نیز پرداخت. وی به تفاوت فاحش بارش در مناطق مختلف استان اشاره کرد: حتی در شرایط خشکسالی کنونی، در منطقه سپیدار بویراحمد ۷۰۰ میلی‌متر بارش ثبت شده که سه برابر میانگین بارش کشور در شرایط عادی است. در مقابل، در گچساران تنها ۱۴۰ میلی‌متر بارش داشته‌ایم، اما به دلیل وابستگی این شهر به سد کوثر، هیچ‌گونه تنش آبی در گچساران مشاهده نمی‌شود.
او افزود که صنایع مهم مانند پتروشیمی، نفت و گاز و بخش زیادی از کشاورزی این منطقه به سد کوثر وابسته است و جلسات شورای حفاظت منابع آب در این شهرستان مصوباتی کاملاً متفاوت با سایر مناطق داشته است.
مصلح تأکید کرد: این موضوع نشان‌دهنده ضرورت احداث سدهای مخزنی است. تنها راه مدیریت منابع آبی در استان، مهار آب در زمستان و استفاده از آن در تابستان از طریق سدسازی است.
وی به نمونه‌های عینی اشاره کرد و گفت: سد تنگ سرخ یاسوج: این سد که در حال اجراست، می‌تواند ۲۰ میلیون مترمکعب آب شرب بویراحمد، ۱۳.۳ میلیون مترمکعب آب برای چهار شهرک صنعتی و میدان گازی مختار، ۳۳.۳ میلیون مترمکعب آب کشاورزی برای حدود ۵ هزار هکتار و ۳۴.۵ میلیون مترمکعب حقابه محیط‌زیست و پایین‌دست را تأمین کند. سد آبریز: این سد با ۸۰ میلیارد تومان اعتبار در بودجه سال ۱۴۰۴ قرار گرفته است. سد سقاوه: این سد نیز در حال اجراست. این پروژه‌ها اهمیت سدسازی برای توسعه پایدار و مدیریت منابع آبی استان را نشان می‌دهند.
ادامه دارد...
کد مطلب: 502051